Bazılarımız genç yaşta ihtiyaçlarımızın karşılanmayacağını öğrendik ve bu nedenle onları tanımlamayı ve dile getirmeyi bıraktık. İhtiyaçlarınıza yabancılaşmış olabilirsiniz. Fakat ihtiyaç hissetmiyor olmak ya da tanımlamıyor olmak, ihtiyacımız olmadığı anlamına gelmez. Bazen ihtiyaç o kadar yoğun gelir ki karşılanmıyor olmasının acısına ancak ihtiyacı yok sayarak katlanabilirsiniz. Bu noktada, yani ihtiyaçları duymakta zorlandığınız noktalarda biraz duygulara yer açmak ve hissetmeye izin vermek gerekiyor. Duyguların size verdiği mesajları takip etmek hangi ihtiyaçta olduğunuzu haber verecektir.
Karşılanmayan her ihtiyaç duygular aracılığıyla kendini hissettirir çünkü. İhtiyacı fark ettikten sonra o ihtiyaca sahip çıkabilme cesaretini gösterebilirsiniz. Bazen de ihtiyaçları fark ettikten sonra o ihtiyaca neden ihtiyaç duyduğunuzu sorgulayabilir, kendinizi yargılayabilir veya bu ihtiyacı hissetmekten dolayı öfke, utanç gibi duygular hissedebilirsiniz. Bunlar yine ihtiyaçlara sahip çıkmanızın önündeki engellerdir ve belki de geçmişte siz bu ihtiyaçları talep ettiğinizde aldığınız tepkiler bu yöndeydi. Sadece bunu fark etmek bile öz şefkatin kapısını aralamaya yardımcı olabilir. İhtiyaçlarınızdan dolayı kendinize kızmamayı, ihtiyaçlarınızdan dolayı kendinizi bencil, yetersiz, eksik veya kusurlu hissetmemeyi başarabilirsiniz. O ihtiyaçların sorumluluğunu alıp, harekete geçmek ve nasıl karşılanabileceğine yönelik çözümler geliştirebilirsiniz.
Bazen de ihtiyaçlarımızı başka insanlara yansıtıp kendi ihtiyacımızı başkaları üzerinden karşılamaya çalışabiliriz. Anlaşılma ihtiyacımızı, başkalarına karşı anlayışlı olarak gidermek gibi. Takdir edilme ihtiyacımızı, başkalarını takdir ederek karşılamaya çalışmak gibi. İhtiyaçların rotası şaşmış gibidir. Hangisi sizin ihtiyacınız hangisi karşınızdakinin ihtiyacı birbirine karışmıştır. Geçmişimizde bakım veren ihtiyaçlarımıza farklı yanıtlar vermiş olabilir, gazımız varken karnımızı doyurmuş olabilir. Bebekler ihtiyaçlarını dile getiremediği için zorlu bir süreçtir ihtiyaçlarını algılayabilmek, anlamak. Bu ihtiyaçlarımıza farklı yanıtlar veren anne bunu çok sık yapmışsa gazımız varken karnımız doyurulduysa karnımızın aç olduğuna inanırız bir noktadan sonra. Kendi ihtiyaçlarımızı unuturuz. Dolayısıyla yetişkin olduğumuzda da kendi ihtiyaçlarımızı duyumsamakta zorlanabiliriz. Fakat yukarıda da bahsettiğim gibi kendini dinlemek, duyguların izlerini takip etmek ve bize anlatmaya çalıştığı şeyleri anlamak için çaba harcamalıyız. Kendi ihtiyaçlarımızı başkalarından karşılamaya çalışmak hayal kırıklığı yaratır. Sizin başkalarına gösterdiğiniz anlayışı başkası size göstermediğinde yaşanılan hayal kırıklığı gibi. Kendi ihtiyacınızı ona armağan ederek sizin o ihtiyacınızı görmesini beklemek gibi. Kendini ifade etmek de bir ihtiyaçtır. İhtiyaçlarınızı açıkla hem kendinize hem karşınızdakine ilan etmek sizi özgürleştirir.
Sağlıklı ve doğru yollardan doyurulmayan psikolojik ihtiyaçlar , bireyi yanlış yollara ya da davranışlara da yönlendirebilir. Çeşitli bağımlılıklar geliştirebilir, ilişkisel sorunlar yaşamasına sebep olabilir. Davranışlarınızın veya duygularınızın ardındaki esas doyurulmayı bekleyen ihtiyacınızı algılamayı başarırsanız dinginlik, huzur ve psikolojik iyi oluş elde edebilirsiniz.
Yazar : Klinik Psikolog Zeynep Karahalil